قدس آنلاین: یوسف بن علوی وزیر خارجه کارکشته و پرسابقه عمان که ید طولایی در جوش دادن مذاکرات و میانجیگری بین کشورهای منطقه دارد بار دیگر به شکلی غیر منتظره در راه بازگشت از داووس در تهران فرود آمد تا با محمد جواد ظریف دیدار کند.
آنچه این اتفاق را در کانون توجه قرار داده اینست که او فقط ۵ روز پیش در تهران بود و البته پشت درهای بسته با همتای ایرانی‌اش مذاکره کرد.
یوسف بن علوی پیش از این در ۱۷ دی ماه برای شرکت در نشست مجمع گفتگوی تهران و قبل از آن هم ۱۱ آذر ماه در سفری ۲ روزه به تهران آمد و ضمن دیدار با ظریف با حسن روحانی رئیس جمهور، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفتگو کرد.
یوسف بن علوی پنجم مرداد ماه نیز به تهران آمده بود و قبل از آن نیز ۳۰ اردیبهشت ماه به منظور انجام دیداری چند ساعته به ایران سفر کرد.
وزرای خارجه ایران و عمان شهریور سال جاری نیز در حاشیه هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با هم دیدار کرده بودند.
عمان روابط تاریخی بسیار خوبی با ایران دارد و به صورت سنتی همواره نقش رابط و میانجی را در بحران ها و تنش ها و دوران سردی روابط میان ایران و کشورهای منطقه و عربی ایفا کرده است. مهمتر از این نقش اما اسم عمان با موضوع برجام و مذاکرات بین ایران و آمریکا هم گره خورده و حداقل در دو مقطع زمانی خاص این کشور عامل، پیام آور و حتی میزبان مذاکرات مقامات دولت ایران و آمریکا بوده است. البته نقش و بازیگری مسقط در روابط ایران و آمریکا بسیار فراتر از مسئله برجام باید دیده شود.
با این حال همواره رایزنی‌ها و میانجیگری‌ها و پیام آوردن و بردن های عمان پشت پرده و در سکوت خبری انجام شده و صدای آن بعدها درآمده است.
در این خصوص، «محمود واعظی» رئیس دفتر رئیس جمهور روز چهارشنبه گذشته در پاسخ به قدس آنلاین درباره اهداف سفر وزیر امور خارجه عمان به تهران گفت که یوسف بن‌علوی حامل پیامی برای تهران نبود و افزود: در حال حاضر روابط دوجانبه ایران و عمان در حال گسترش است؛ بخشی از سفر وی مربوط به توسعه و تقویت روابط دوجانبه است و بخش دیگر هم منطقه‌ای است.
واعظی گفت: عمان در یک طرف تنگه هرمز قرار دارد و ایران نیز در طرف دیگر، تعامل ما با آنها باید زیاد باشد زیرا بر اساس شعار و ایده‌ای که ما مطرح کرده‌ایم که «کشورهای منطقه باید امنیت منطقه را حفظ کنند»، حفظ و تقویت این امنیت بدون گفت‌وگو و رایزنی نمی‌شود.
وی عنوان کرد: سفر بن علوی هم درباره امنیت خلیج فارس بود. امنیت خلیج فارس آنقدر اهمیت دارد که وزیر امور خارجه کشورمان نیز به کشورهای منطقه سفر کند و همچنین همتایان وی در منطقه به تهران بیایند.
این بار اما رفت و آمدهای بن علوی و ظریف آنقدر زیاد شده و البته در فضایی ملتهب و کاملا متشنج و متاثر از وخامت بحران میان ایران و آمریکا که تا مرز مواجهه نظامی هم پیش رفته بودصورت می‌گیرد که دیگر ممکن نیست پنهان بماند. حتی اگر مقامات دولتی این دیدارها را معمولی و در چارچوب رایزنی های دوطرفه و مسائل دوجانبه عنوان کنند. این موضوع دیگر باور پذیر نیست.
این برداشت در هفته‌ها و روزهای اخیر کاملا تقویت شده که بن علوی به شدت در حال رایزنی و تلاش برای ایجاد یک معبر جدید برای حل بحران بوجود آمده در مورد برجام است. بحرانی که تبعات و آثار آن حالا منطقه و به ویژه خلیج فارس را هم تحت تاثیر خود قرار داده و به یک چالش امنیتی، نظامی و سیاسی برای کشورهای پیرامون آن بدل شده است. بحرانی که منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز را بیش از هر زمانی به سمت نظامی شدن و حضور بیگانگان سوق داده و بازار نفت را متشنج کرده است.
یوسف بن علوی همانطور که اشاره شد هفته قبل هم سر زده به تهران آمد و با ظریف دیداری چند ساعته و مفصل داشت. هرچند از جزئیات این دیدار خبری به بیرون درز نکرد.
پس از این دیدار اما سفر ظریف به سوئیس برای شرکت در اجلاس داووس به دلیل کارشکنی میزبان و لغو برنامه سخنرانی وزیر خارجه کشورمان از سوی ظریف لغو شد. بدین ترتیب یک فرصت مناسب برای رایزنی و دیدارهای دیپلماتیک به مقامات کشورهای مختلف از جمله طرف‌های اروپایی ایران در برجام ورایزنی درباره بحران موجود یعنی فعال شدن مکانیزم حل اختلاف یا ماشه از بین رفت.
روز جمعه اما در حالی که وزرای خارجه و سران کشورهای اروپایی همه در داووس بودند، جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای از تصمیم تروئیکای اروپایی برای به تعویق انداختن مکانیزم ماشه و طولانی تر کردن فرصت مذاکرات با ایران خبر داد.
همزمان با این اتفاق رسانه ها در سطح بین المللی بر مصاحبه ظریف با اشپیگل و اظهار نظر کوتاه او درباره محتمل بودن مذاکره با آمریکا به شرط برداشته شدن تحریم‌ها تمرکز کرده و آنرا بولد کردند. موضوع و اظهار نظری که از چشم ترامپ هم دور نماند و با توئیتی پاسخ داده شد.
حالا بن علوی در راه بازگشت از داووس راه خود را کج کرده و هواپیمایش در تهران می‌نشیند و یک راست راهی ساختمان وزارت امور خارجه شده و با ظریف ملاقات می‌کند.
قطعا دیگر نمی‌توان گفت این دیدار فقط در رابطه با مسائل دوجانبه و امنیت خلیج فارس بوده است.
نوذر شفیعی کارشناس مسائل سیاسی نیز همین دیدگاه را دارد و معتقد است بن علوی یک ماموریت بیشتر ندارد و آن کاهش تنش بین ایران و آمریکاست که ماموریت سختی است چون فراز و نشیب در روابط خیلی بالا است و گاه تا مثل هفته‌های گذشته جنگ هم رفته است.
وی در گفتگو با قدس آنلاین می‌افزاید: به نظر می‌رسد بعد از تصاعد بحرانی در پی ترور شهید سلیمانی و متعاقب آن حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق به نظر می‌آید بن علوی و دولت عمان هم خودش به صرافت افتاده و هم به او پیام داده شده که باید به سمت کاهش بحران حرکت کرد.
عضو سابق کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید: گاهی یک ماموریت دیپلماتیک ممکن است بیانگر در راه بودن تصاعد بحران در آینده باشد و گاهی برعکس نشانه فروکش کردن و کاهش بحران و به نظرم این سفرها و دیگر دیدارهای پر شمار دیپلماتیک مقامات کشورهای دیگر از تهران نشان می‌دهد بحران مورد اشاره در حال افول باشد.
دکتر شفیعی با بیان اینکه اظهارات اقای ظریف در مورد محتمل و ممکن بودن مذاکره با آمریکا نیز همچون تصمیم تروئیکای اروپایی برای به تعویق انداختن مکانیزم ماشه نیز نشانه‌ها و ادله دیگری بر در جریان بودن یک تلاش دیپلماتیک برای کاهش تنش و حل بحران یا خارج کردن آن از محدوده قرمز است.
وی درباره واکنش منفی ترامپ به اظهارات ظریف نیز با یادآوری اینکه هزینه تخاصم و تراحم بین ایران و آمریکا برای منطقه و فرامنطقه بسیار سنگین است لذا بازیگران این میدان زیاد هستند و فشار زیادی وارد می‌کنند، می‌گوید:ترامپ شخصیتی احساسی، متغیر و غیر منطقی دارد و ممکن است بلافاصله توئیتی با محتوای متفاوت بزند.
وی درباره اینکه ماموریت بن علوی از سوی آمریکا است یا تلاش کشورهای اروپایی و منطقه هم با تاکید بر اینکه چنین مذاکره و رایزنی بدون مطالبه و چراغ سبز آمریکا ممکن نیست و اتفاق نمی‌افتد، خاطرنشان می‌کند: میانجیگری بین دو کشوری که ۴۰ سال است در حالت مخاصمه هستند کار بسیار دشواری است و بدون مشارکت طرف‌های متعدد روی نمی‌دهد و در چنین شرایطی معمولا واسطه ها مقدمات را فراهم می‌کنند. لذا اگر این روند پیش بلرود می توان امیدوار بود تنش ها کاهش پیدا کند.
انتهای پیام/
نظر شما